مصداق‌هایِ حقوق معنویِ کودک در سیره‌ رضوی و نظام حقوقی ایران

در کلیه نظام‌های حقوقی، حقوق معنوی کودک سازوکاری حمایتی به‎شمار می‌رود که درعین قوام‌بخشی به شخصیت کودک، تضمین‌کنندۀ برخی از حقوق مادی وی نیز خواهد بود. در نظام حقوقی اسلام نیز حقوق متعددی برای کودکان در نظر گرفته شده که بخش اعظم آن بر پایۀ الگوی رفتاری ائمه معصوم (علیهم‎السلام) قابل تصور است. از آن جمله می‌توان به سیرۀ رضوی اشاره کرد. با توجه به عدم تصریح سیره رضوی به حقوق معنوی کودک، چگونه می‌توان از آموزه‌های امام رضا (علیه‎السلام) حقوق معنوی کودک را احصاء کرد؟ و رویکرد نظام حقوقی ایران در این‌باره چیست؟ واکاوی آموزه‌های رضوی در نحوۀ نام‌گذاری، تأکید بر وضوح نسب و تابعیت کودک به‎روشنی بیانگر مصادیقی از حقوق  معنوی کودک است که امروزه از آن به‎عنوان «حقّ بر هویت» یاد می‌شود. همچنین از راهکارهای رفتاری ایشان در برخورد با کودکان به‎خوبی می‌توان به شناسایی حقّ بر محبت به‎عنوان یکی دیگر از حقوق معنوی کودک اشاره داشت. درخصوص چیستی این حق در نظام حقوقی ایران، پس از پیروزی انقلاب اسلامی به تبعیت از اصل4 قانون اساسی، مبنای نوینی از این حقوق مبتنی بر موازین اسلامی شکل گرفته است. بی‌شک، حقوق معنوی کودک ساختار جامعی مبتنی بر حقوق مختلف در ابعاد آموزشی، عاطفی و اجتماعی است که در این مقاله تنها به مصادیقی از آن پرداخته شده و مبانی قابل احصاء از آموزه‌های رضوی، نظام حقوقی ایران و برخی از کنوانسیون‌های بین‌الملل به جهت لزوم الحاق ایران به آن‌ها  به روش تحلیلی ـ توصیفی مورد مداقه قرار گرفته است.